به نام حضرت علم و عالم و معلوم
اول: در هر زبان، اسم یا معرفه است یا نکره؛ معرفه اسمی است که بر شیء، حیوان یا انسان معین و شناخته‌شده‌ای دلالت می‌کند و نکره اسمی است که بر شیء، حیوان یا انسان نامعینی دلالت می‌کند.
دوم: اسمهای معرفه در زبان عربی عبارتند از:
1- اسم محلی به الف و لام؛
2- علم؛
3- اسم مضاف به معرفه؛
4- اسم اشاره؛
5- اسم موصول؛
6- ضمیر؛
7- معرفه به ندا.
سوم: نشانه‌های اسم معرفه و نکره در فارسی و عربی به تفکیک عبارت‌اند از :
1- معرفه: در فارسی نشانه‌ی خاصی برای اسم معرفه وجود ندارد؛ اما در زبان عربی چنین اسمهایی غالبا «الف و لام» می‌گیرد و اسمی که این نشانه را نداشته باشد یا معرفه نیست یا حالتی استثنایی دارد. مثل بعضی از اسمهای علم که علی‌رغم پذیرش تنوین معرفه‌اند؛ مانند: «محمدٌ» و «علیٌ» که اصطلاحا به تنوین آنها «تنوین تمکن» گفته می‌شود.
2- نکره: اسم نکره در عربی اسمی است که بر شیئی غیر معین دلالت می‌کند، حرف تعریف ندارد و غالبا تنوین می‌گیرد.
چهارم: حرف تعریف و تنوین هرگز در کلمه‌ای با هم جمع نمی‌شود.
پنجم: نکره‌ی محضه‌ی (تامه) و نکره‌ی غیر محضه (ناقصه/مخصصه) چیست ؟
1- نکره‌ی محضه (تامه): نکره‌ای است که معنا و مفهوم آن بین افراد جنس خود شایع و انطباق آن بر هر فردی از افراد آن جایز است؛ اسم نکره هنگامی محضه یا تامه به شمار می‌رود که صفتی برای آن ذکر نشده و به نکره‌ی دیگری نیز اضافه نشده باشد.
2- نکره‌ی غیر محضه (ناقصه/مخصصه): نکره‌ای است که صرفا بر برخی افراد جنس خود دلالت دارد، نه بر همه‌ی آنها
ششم: نشانه‌های نکره‌ی غیر محضه:
1- یا موصوف است و به واسطه‌ی داشتن صفتی خاص افرادی از آن جنس، که حائز آن صفت مشخص نیستند، از دایره‌ی مصادیق آن خارج می‌شوند؛
2- یا به نکره‌ی دیگری اضافه شده است و به این ترتیب به شیء خاصی اختصاص یافته و از شمول مصداقی آن کاسته شده است.
هفتم: اسم مفرد نکره معمولا بر یک فرد از افراد جنس خود دلالت می‌کند، مگر آنکه پس از نفی، استفهام، یا شرط قرار گرفته باشد که در این صورت عموم افراد جنس خود را شامل می‌شود.(1)
پ . ن :
1- نکات مهم درس اول صرف عربی 2 / دانشگاه علوم حدیث
ممنون بابت این متن